Sooreh آل عمران
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ الٓمٓ
1به نام خداى گستردهمهر مهرورز؛ الف، لام، ميم.
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُ
2خداست كه هيچ معبودى جز او نيست زنده، برپا و برپا دارنده است.
نَزَّلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَ أَنزَلَ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَ ٱلۡإِنجِيلَ
3[خدا] بر تو [اين] كتاب را به حق فرو فرستاد، در حالى كه مؤيد آنچه از [كتابهاى الهى است كه] پيش از آن بود. و تورات و انجيل را
مِن قَبۡلُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَ أَنزَلَ ٱلۡفُرۡقَانَ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞ وَ ٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
4پيش از آن، براى راهنمايى مردم، فرو فرستاد و جدا كننده [حق از باطل] را فرو فرستاد. به راستى كسانى كه به آيات خدا كفر ورزيدند، برايشان عذابى شديد است و خدا شكست ناپذيرى صاحب انتقام است.
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَخۡفَىٰ عَلَيۡهِ شَيۡءٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَا فِي ٱلسَّمَآءِ
5در حقيقت خدا هيچ چيز، در زمين و در آسمان بر او مخفى نمىماند.
هُوَ ٱلَّذِي يُصَوِّرُكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ كَيۡفَ يَشَآءُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
6او كسى است كه شما را در رحمها آنچنان كه مىخواهد صورتگرى مىكند، هيچ معبودى جز آن شكستناپذير فرزانه نيست.
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَ أُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَ ٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦ وَ مَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُ وَ ٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
7او كسى است كه بر تو، [اين] كتاب را فرو فرستاد؛ كه قسمتى از آن آيات« محكم »است، كه آنها اساس اين كتابند. و قسمتى ديگر متشابهاتند. و اما كسانى كه در دلهايشان كژى است پس براى فتنه جويى و طلب باز گرداندنش (به دلخواه خود) از متشابهات آن پيروى مىكنند. و حال آنكه بازگشتگاه (مقاصد) ش را جز خدا و استواران در دانش نمىدانند. (آنان كه) مىگويند:« به آن [قرآن] ايمان آورديم، همه (آيات محكم و متشابه) از جانب پروردگار ماست، »و جز خردمندان ياد آور نمىشوند.
رَبَّنَا لَا تُزِغۡ قُلُوبَنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَيۡتَنَا وَ هَبۡ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةً إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡوَهَّابُ
8(استوارن در دانش مىگويند:) [اى] پروردگار ما! پس از آنكه ما را راهنمايى كردى دلهايمان را كژ مگردان، و از نزد خود رحمتى بر ما ببخش، [چرا] كه تنها تو بسيار بخشندهاى.
رَبَّنَآ إِنَّكَ جَامِعُ ٱلنَّاسِ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
9[اى] پروردگار ما! در واقع تو گرد آورنده مردمانى، در روزى كه هيچ ترديدى در آن نيست [زيرا] كه خدا از وعده [خود] تخلف نمىكند.
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَ لَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡٔٗا وَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ وَقُودُ ٱلنَّارِ
10در حقيقت كسانى كه كفر ورزيدند، اموالشان و فرزندانشان هيچ چيزى از (عذاب) خدا را از آنان دفع نخواهد كرد؛ و تنها آنان آتشگيرههاى آتشند.
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ كَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡ وَ ٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
11(شيوه آنان) همچون شيوه فرعونيان و كسانى است كه پيش از آنان بودند؛ نشانههاى ما را دروغ شمردند، پس خدا به پيامد (گناهان) شان [گريبان] آنان را گرفت؛ و خدا، سخت كيفر است.
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ سَتُغۡلَبُونَ وَ تُحۡشَرُونَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وَ بِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ
12به كسانى كه كفر ورزيدند بگو:« بزودى شكست مىخوريد؛ و به سوى جهنم، گرد آورى خواهيد شد. و چه بد بسترى است! »
قَدۡ كَانَ لَكُمۡ ءَايَةٞ فِي فِئَتَيۡنِ ٱلۡتَقَتَا فِئَةٞ تُقَٰتِلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ أُخۡرَىٰ كَافِرَةٞ يَرَوۡنَهُم مِّثۡلَيۡهِمۡ رَأۡيَ ٱلۡعَيۡنِ وَ ٱللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصۡرِهِۦ مَن يَشَآءُ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّأُوْلِي ٱلۡأَبۡصَٰرِ
13بيقين در دو گروهى كه (در جنگ بدر) با هم رو به رو شدند، نشانهاى (و عبرتى) براى شما بود: گروهى، در راه خدا جنگ مىكرد؛ و [گروهى] ديگر كافر بودند، كه با چشم خود، آن (مؤمن) ان را دو برابر آنان مىديدند. و خدا، هر كس را (شايسته بداند و) بخواهد، با ياريش، تأييد مىكند. قطعا در اين (ماجرا) براى صاحبان بينش عبرتى است.
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ ٱلشَّهَوَٰتِ مِنَ ٱلنِّسَآءِ وَ ٱلۡبَنِينَ وَ ٱلۡقَنَٰطِيرِ ٱلۡمُقَنطَرَةِ مِنَ ٱلذَّهَبِ وَ ٱلۡفِضَّةِ وَ ٱلۡخَيۡلِ ٱلۡمُسَوَّمَةِ وَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ وَ ٱلۡحَرۡثِ ذَٰلِكَ مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَ ٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلۡمََٔابِ
14محبت امور دوست داشتنى از زنان و پسران و ثروتهاى فراوان از طلا و نقره و اسبهاى نشاندار و دامها و زراعت، براى مردم آراسته شده است؛ اينها مايه بهرهمندى زندگى پست (دنيا) است؛ و بازگشت نيكو، نزد خداست.
قُلۡ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيۡرٖ مِّن ذَٰلِكُمۡ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞ وَ رِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَ ٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
15بگو:« آيا شما را به بهتر از اين (سرمايههاى دنيايى)، خبر دهم؟ »براى كسانى كه (خود را) حفظ كردهاند، بوستانهايى است كه از زير [درختان] ش نهرها روان است؛ در حالى كه در آنجا ماندگارند؛ و همسرانى پاكيزه، و خشنودى خدا، نزد پروردگارشان [براى آنان است.] و خدا به (امور) بندگان بيناست.
ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ إِنَّنَآ ءَامَنَّا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ قِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
16[همان] كسانى كه مىگويند:« [اى] پروردگار ما! براستى ما ايمان آوردهايم؛ پس پيامد (گناهان) ما را بر ما بيامرز، و ما را از عذاب آتش، حفظ كن. »
ٱلصَّٰبِرِينَ وَ ٱلصَّٰدِقِينَ وَ ٱلۡقَٰنِتِينَ وَ ٱلۡمُنفِقِينَ وَ ٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ
17[همان پارسايانى كه] شكيبايان و راستگويان و [فرمانبرداران] فروتن و بخشندگان [در راه خدا] و آمرزش خواهان در سحرگاهانند.
شَهِدَ ٱللَّهُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَ أُوْلُواْ ٱلۡعِلۡمِ قَآئِمَۢا بِٱلۡقِسۡطِ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
18خدا، در حالى كه همواره برپا دارنده دادگرى است، گواهى مىدهد كه هيچ معبودى جز او نيست؛ و فرشتگان و صاحبان دانش، [نيز گواهى مىدهند:] هيچ معبودى جز آن شكست ناپذير فرزانه نيست.
إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُ وَ مَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡ وَ مَن يَكۡفُرۡ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
19در حقيقت دين نزد خدا، اسلام است. و كسانى كه كتاب [الهى] به آنان داده شد، اختلاف نكردند، مگر پس از آنكه علم براى آنان [حاصل] آمد، بخاطر ستم (و حسدى) كه در ميانشان بود؛ و هر كس به آيات خدا كفر ورزد، پس (خدا به حساب او مىرسد، زيرا) كه خدا حسابرسى سريع است.
فَإِنۡ حَآجُّوكَ فَقُلۡ أَسۡلَمۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّهِ وَ مَنِ ٱتَّبَعَنِ وَ قُل لِّلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡأُمِّيِّۧنَ ءَأَسۡلَمۡتُمۡ فَإِنۡ أَسۡلَمُواْ فَقَدِ ٱهۡتَدَواْ وَّ إِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ وَ ٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
20و اگر با تو، به بحث (و ستيز) برخاستند، پس بگو:« (من) و كسانى كه پيرو [من] هستند، ذات خود را براى خدا تسليم كردهايم. »و به كسانى كه كتاب [الهى] داده شده و درس ناخواندگان [مشرك] بگو:« آيا [شما هم] تسليم شدهايد؟ »و اگر تسليم شوند، پس بيقين رهنمون مىشوند؛ و اگر روى بر تابند، پس فقط رساندن [پيام] بر عهده توست. و خدا نسبت به (امور) بندگان، بيناست.
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ يَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّۧنَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَ يَقۡتُلُونَ ٱلَّذِينَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡقِسۡطِ مِنَ ٱلنَّاسِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
21در حقيقت كسانى كه به آيات خدا كفر مىورزند، و پيامبران را به ناحق مىكشند، و كسانى از مردم را كه به دادگرى فرمان مىدهند، به قتل مىرسانند، پس آنان را به عذابى دردناك مژده ده!
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا وَ ٱلۡأٓخِرَةِ وَ مَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
22آنان كسانى هستند كه كردار [نيك] شان در دنيا و آخرت تباه شده، و هيچ ياورى براى آنان نيست.
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ كِتَٰبِ ٱللَّهِ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ وَ هُم مُّعۡرِضُونَ
23آيا نظر نكردى به [حال] كسانى كه بهرهاى از كتاب (تورات) داده شدند؛ كه به سوى كتاب خدا فرا خوانده شدند تا در ميانشان حكم كند، سپس دستهاى از آنان روى بر مىتابند، در حالى كه آنان (از قبول حق) روى گردانند.
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖ وَ غَرَّهُمۡ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
24اين [عمل] بدان سبب بود كه آنان گفتند:« آتش [دوزخ]، جز چند روزى محدود به ما نخواهد رسيد. و تهمتهايشان آنان را در دينشان فريفته ساخت.
فَكَيۡفَ إِذَا جَمَعۡنَٰهُمۡ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِ وَ وُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
25پس چگونه [خواهند بود] هنگامى كه آنان را براى روز [رستاخيز] ى كه هيچ ترديدى در آن نيست گرد آوريم، و به هر شخص، دستاوردش بطور كامل داده شود؟ و آنان مورد ستم واقع نمىشوند.
قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَ تَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَ تُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَ تُذِلُّ مَن تَشَآءُ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
26بگو:« بار خدايا! خداوند فرمانروايى و هستى! به هر كه (شايسته بدانى و) بخواهى، فرمانروايى بخشى؛ و از هر كه خواهى، فرمانروايى را باز ستانى؛ و هر كه را خواهى، عزت دهى؛ و هر كه را خواهى خوار گردانى، (همه) نيكى (ها) تنها به دست توست؛ كه تو بر هر چيزى توانايى.
تُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَ تُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَ تُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَ تُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَ تَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ
27شب را در روز وارد مىكنى، و روز را در شب وارد مىكنى؛ و زنده را از مرده بيرون مىآورى، و مرده را از زنده بيرون آورى؛ و هر كه را (شايسته بدانى و) بخواهى، بى حساب، روزى دهى.
لَّا يَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ مَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَلَيۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِي شَيۡءٍ إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰةٗ وَ يُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥ وَ إِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ
28مؤمنان نبايد، كافران را- به جاى مؤمنان- سرپرست [و دوست خود] گيرند؛ و هر كس چنين كند، پس در هيچ چيز از [رابطه با] خدا [او را بهرهاى] نيست. مگر آنكه با تقيهاى (خودتان را) از آنان حفظ كنيد. و خدا شما را از (نافرمانى) خودش، بيم مىدهد؛ و فرجام [شما] فقط به سوى خداست.
قُلۡ إِن تُخۡفُواْ مَا فِي صُدُورِكُمۡ أَوۡ تُبۡدُوهُ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُ وَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
29بگو:« اگر آنچه در سينههاى شماست، پنهان داريد يا آشكارش كنيد، خدا آن را مىداند؛ و (نيز) آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، مىداند؛ و خدا بر هر چيزى تواناست. »
يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَ مَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَ بَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗا وَ يُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥ وَ ٱللَّهُ رَءُوفُۢ بِٱلۡعِبَادِ
30روزى كه هر شخصى، آنچه از [كار] نيك انجام داده و آنچه از [كار] بد انجام داده، حاضر مىيابد؛ (و) آرزو مىكند كه بين او و بين آن [اعمال بد] فاصله [زمانى] زيادى بود. و خدا شما را از (نا فرمانى) خودش، بيم مىدهد؛ و خدا [نسبت] به بندگان، مهربان است.
قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَ يَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡ وَ ٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
31بگو:« اگر همواره خدا را دوست مىداريد، پس از من پيروى كنيد؛ تا خدا دوستتان بدارد؛ و پيامد (گناهان) شما را برايتان بيامرزد؛ و خدا بسيار آمرزنده مهرورز است. »
قُلۡ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَ ٱلرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡكَٰفِرِينَ
32بگو:« از خدا و فرستاده (او)، اطاعت كنيد؛ و اگر روى برتافتند، پس در حقيقت خدا كافران را دوست نمىدارد. »
إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰٓ ءَادَمَ وَ نُوحٗا وَ ءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ وَ ءَالَ عِمۡرَٰنَ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
33در واقع خدا، آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر جهانيان (برترى داد، و) برگزيد.
ذُرِّيَّةَۢ بَعۡضُهَا مِنۢ بَعۡضٖ وَ ٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
34در حالى كه [آنان] نسلى بودند كه برخى آنها از برخى [ديگر] ند. و خدا شنواى داناست.
إِذۡ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ عِمۡرَٰنَ رَبِّ إِنِّي نَذَرۡتُ لَكَ مَا فِي بَطۡنِي مُحَرَّرٗا فَتَقَبَّلۡ مِنِّيٓ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
35(به ياد آريد) هنگامى كه زن« عمران »گفت:« پروردگارا! در واقع من آنچه را در شكم خود دارم، براى تو نذر كردم، در حالى كه آزاد [براى خدمتگذارى بيت المقدس] باشد. پس از من بپذير، كه تنها تو شنوا [و] دانايى. »
فَلَمَّا وَضَعَتۡهَا قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي وَضَعۡتُهَآ أُنثَىٰ وَ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا وَضَعَتۡ وَ لَيۡسَ ٱلذَّكَرُ كَٱلۡأُنثَىٰ وَ إِنِّي سَمَّيۡتُهَا مَرۡيَمَ وَ إِنِّيٓ أُعِيذُهَا بِكَ وَ ذُرِّيَّتَهَا مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
36و [لى] هنگامى كه او را بزاد، گفت:« پروردگارا! در واقع من او را دختر زادهام.- و خدا به آنچه (او) زاده بود، داناتر است- و پسر، همانند دختر نيست. و در حقيقت من او را مريم ناميدم؛ و در واقع من، او و نسلش را از (وسوسههاى) شيطان رانده شده، در پناه تو قرار مىدهم. »
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٖ وَ أَنۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنٗا وَ كَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيۡهَا زَكَرِيَّا ٱلۡمِحۡرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزۡقٗا قَالَ يَٰمَرۡيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا قَالَتۡ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٍ
37و پروردگارش او [مريم] را با قبول نيكويى پذيرفت؛ و او را با رشد نيكويى پروراند؛ و زكريا را سرپرست وى قرار داد. زكريا هر گاه كه در محراب بر او وارد مىشد، غذاى (مخصوصى) نزد او مىيافت. گفت:« اى مريم! اين از كجا براى تو [آمده] است؟! »گفت:« اين از نزد خداست. كه خدا هر كس را [شايسته بداند و] بخواهد، بىشمار روزى مىدهد. »
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُۥ قَالَ رَبِّ هَبۡ لِي مِن لَّدُنكَ ذُرِّيَّةٗ طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ ٱلدُّعَآءِ
38در آنجا زكريا، پروردگارش را خواند [و] گفت:« پروردگارا! از جانب خود، نسل پاكيزهاى به من ببخش، كه تو شنونده دعايى. »
فَنَادَتۡهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَ هُوَ قَآئِمٞ يُصَلِّي فِي ٱلۡمِحۡرَابِ أَنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحۡيَىٰ مُصَدِّقَۢا بِكَلِمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَ سَيِّدٗا وَ حَصُورٗا وَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
39و در حالى كه او در محراب ايستاده، نيايش مىكرد، فرشتگان او را ندا در دادند، كه:« خدا تو را به« يحيى »مژده مىدهد؛ در حالى كه تأييد كننده كلمه خدايى [مسيح]، و سرور و خويشتندار، و پيامبرى از شايستگان است.
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَ قَدۡ بَلَغَنِيَ ٱلۡكِبَرُ وَ ٱمۡرَأَتِي عَاقِرٞ قَالَ كَذَٰلِكَ ٱللَّهُ يَفۡعَلُ مَا يَشَآءُ
40[زكريا] گفت:« پروردگارا! چگونه براى من پسرى خواهد بود، در حالى كه بيقين« پيرى »، به سراغ من آمده، و زنم نازاست؟! » [ندا كننده] گفت:« اينگونه خدا هر چه را [شايسته بداند و] بخواهد انجام مىدهد. »
قَالَ رَبِّ ٱجۡعَل لِّيٓ ءَايَةٗ قَالَ ءَايَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ ٱلنَّاسَ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمۡزٗا وَ ٱذۡكُر رَّبَّكَ كَثِيرٗا وَ سَبِّحۡ بِٱلۡعَشِيِّ وَ ٱلۡإِبۡكَٰرِ
41[زكريا] گفت:« پروردگارا! براى من نشانهاى قرار ده. »فرمود:« نشانهات اين است كه سه روز، جز به رمز با مردم سخن نگويى. و پروردگارت را بسيار ياد كن؛ و به هنگام صبح و عصر [او را] تسبيح گوى. »
وَ إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰكِ وَ طَهَّرَكِ وَ ٱصۡطَفَىٰكِ عَلَىٰ نِسَآءِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
42و (به ياد آريد) هنگامى كه فرشتگان گفتند:« اى مريم! در حقيقت خدا تو را برگزيده و تو را پاك ساخته؛ و تو را بر زنان جهانيان، (برترى داده و) برگزيده است.
يَٰمَرۡيَمُ ٱقۡنُتِي لِرَبِّكِ وَ ٱسۡجُدِي وَ ٱرۡكَعِي مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ
43اى مريم! براى پروردگارت فرمانبردارى فروتن باش و سجده به جاى آور؛ و با ركوع كنندگان، ركوع نماى. »
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَ وَ مَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يُلۡقُونَ أَقۡلَٰمَهُمۡ أَيُّهُمۡ يَكۡفُلُ مَرۡيَمَ وَ مَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يَخۡتَصِمُونَ
44اين [مطالب]، از خبرهاى (از حس) پوشيده است كه آن را به تو وحى مىكنيم؛ و [گر نه تو] نزدشان نبودى، هنگامى كه قلمهاى خود را (براى قرعه كشى به آب) مىافكندند [تا] كدام يك سرپرستى مريم را عهده دار شود، و (نيز) به هنگامى كه [با يكديگر] كشمكش داشتند، نزدشان نبودى.
إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٖ مِّنۡهُ ٱسۡمُهُ ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيهٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَ ٱلۡأٓخِرَةِ وَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
45(به ياد آريد) هنگامى كه فرشتگان گفتند:« اى مريم! در واقع خدا تو را به كلمهاى از جانب خود مژده مىدهد، كه نامش مسيح، عيسى پسر مريم است؛ در حالى كه در دنيا و آخرت، آبرومند، و از مقربان (الهى) است.
وَ يُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَ كَهۡلٗا وَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
46و در گهواره و ميان سالى با مردم سخن خواهد گفت؛ و از شايستگان است. »
قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَ لَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٌ قالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
47(مريم) گفت:« پروردگارا! چگونه براى من فرزندى خواهد بود، در حالى كه بشرى با من تماس نگرفته است؟! » (فرشته) گفت:« خدا، اين گونه هر چه را [شايسته بداند و] بخواهد مىآفريند. هنگامى كه چيزى را اراده كند، پس فقط به آن مىگويد:« باش »پس [فورا موجود] مىشود. »
وَ يُعَلِّمُهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡحِكۡمَةَ وَ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَ ٱلۡإِنجِيلَ
48و به او، كتاب و حكمت و تورات و انجيل، مىآموزد.
وَ رَسُولًا إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنِّي قَدۡ جِئۡتُكُم بَِٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ أَنِّيٓ أَخۡلُقُ لَكُم مِّنَ ٱلطِّينِ كَهَيَۡٔةِ ٱلطَّيۡرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَ أُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَ ٱلۡأَبۡرَصَ وَ أُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَ أُنَبِّئُكُم بِمَا تَأۡكُلُونَ وَ مَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمۡ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
49و (او را بعنوان) فرستادهاى به سوى فرزندان يعقوب (بنى اسرائيل، قرار داده كه او به آنان مىگويد:) كه من از طرف پروردگارتان نشانهاى [معجزهوار]، برايتان آوردهام؛ من از گل، براى شما [چيزى] همانند شكل پرنده مىسازم؛ و در آن مىدمم پس به رخصت خدا، پرندهاى مىگردد. و نابيناى مادر زاد، و (مبتلايان به) پيس را بهبود مىبخشم؛ و مردگان را به رخصت خدا زنده مىكنم؛ و از آنچه مىخوريد، و آنچه در خانههايتان ذخيره مىكنيد، به شما خبر مىدهم؛ كه مسلما در اين [معجزات]، نشانهاى براى شماست، اگر مؤمن باشيد.
وَ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيَّ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَ لِأُحِلَّ لَكُم بَعۡضَ ٱلَّذِي حُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ وَ جِئۡتُكُم بَِٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَ أَطِيعُونِ
50و [مىگويد: آمدهام تا] آنچه را پيش از من از تورات بوده، تأييد كننده باشم؛ و تا بعضى از آنچه كه [بر اثر ظلم و گناه،] بر شما حرام شده، برايتان حلال كنم؛ و از طرف پروردگارتان، نشانهاى برايتان آوردهام؛ پس [خودتان را] از [عذاب] خدا حفظ كنيد و [مرا] اطاعت كنيد.
إِنَّ ٱللَّهَ رَبِّي وَ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
51در حقيقت، خدا پروردگار من و پروردگار شماست؛ پس او را بپرستيد. (كه) اين راهى راست است.
فَلَمَّآ أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنۡهُمُ ٱلۡكُفۡرَ قَالَ مَنۡ أَنصَارِيٓ إِلَى ٱللَّهِ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ نَحۡنُ أَنصَارُ ٱللَّهِ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَ ٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
52و هنگامى كه عيسى از آنان احساس كفر (و مخالفت) كرد، گفت:« چه كسانى ياوران من با خدايند؟ »حواريون گفتند:« ما ياوران خداييم؛ به خدا ايمان آورديم؛ و گواه باش كه ما تسليم هستيم.
رَبَّنَآ ءَامَنَّا بِمَآ أَنزَلۡتَ وَ ٱتَّبَعۡنَا ٱلرَّسُولَ فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
53(اى) پروردگار ما! به آنچه فرو فرستادهاى، ايمان آورديم و فرستاده [ات] را پيروى نموديم؛ پس ما را در زمره گواهان بنويس. »
وَ مَكَرُواْ وَ مَكَرَ ٱللَّهُ وَ ٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ
54و [دشمنان نقشه كشيدند و] فريبكارى كردند، و خدا ترفند كرد؛ و خدا، بهترين ترفندكنندگان است.
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَىٰٓ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَ رَافِعُكَ إِلَيَّ وَ مُطَهِّرُكَ مِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ جَاعِلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوكَ فَوۡقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ فِيمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
55(ياد كن) هنگامى را كه خدا گفت:« اى عيسى! در حقيقت من تو را بر گرفته و تو را به سوى خويش، بالا مىبرم و تو را از [آلايش] كسانى كه كفر ورزيدند، پاك مىسازم؛ و تا روز رستاخيز كسانى را كه از تو پيروى كردند، برتر از كسانى كه كفر ورزيدند، قرار مىدهم؛ سپس فرجام شما فقط به سوى من است، پس در مورد آنچه كه همواره در آن اختلاف مىكرديد، ميان شما داورى خواهم كرد.
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَأُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَ ٱلۡأٓخِرَةِ وَ مَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
56و اما كسانى كه كفر ورزيدند، پس در دنيا و آخرت، آنان را با عذاب شديدى، عذاب خواهم كرد؛ و هيچ ياورى برايشان نيست.
وَ أَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَيُوَفِّيهِمۡ أُجُورَهُمۡ وَ ٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ
57و اما كسانى كه ايمان آوردند، و [كارهاى] شايسته انجام دادند، پس [خدا] پاداششان را بطور كامل به آنان خواهد داد؛ و خدا، ستمكاران را دوست نمىدارد. »
ذَٰلِكَ نَتۡلُوهُ عَلَيۡكَ مِنَ ٱلۡأٓيَٰتِ وَ ٱلذِّكۡرِ ٱلۡحَكِيمِ
58اينهاست كه [ما] آن را از آيات، و يادآورى حكيمانه [قرآن] بر تو مىخوانيم.
إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِندَ ٱللَّهِ كَمَثَلِ ءَادَمَ خَلَقَهُۥ مِن تُرَابٖ ثُمَّ قَالَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
59در واقع مثال عيسى نزد خدا، همچون مثال آدم است؛ [كه] او را از خاك آفريد، سپس به او گفت:« باش! »پس [فورا موجود] شد.
ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
60[اين مطالب] حق، از جانب پروردگار توست؛ پس از ترديد كنندگان مباش.
فَمَنۡ حَآجَّكَ فِيهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ فَقُلۡ تَعَالَوۡاْ نَدۡعُ أَبۡنَآءَنَا وَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَ نِسَآءَنَا وَ نِسَآءَكُمۡ وَ أَنفُسَنَا وَ أَنفُسَكُمۡ ثُمَّ نَبۡتَهِلۡ فَنَجۡعَل لَّعۡنَتَ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰذِبِينَ
61و هر گاه بعد از دانشى كه تو را [حاصل] آمده، (باز) كسانى در (مورد) آن با تو به بحث (و ستيز) برخيزند، پس بگو:« بياييد پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و خودمان و خودتان، را دعوت كنيم، سپس مباهله مىكنيم؛ و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار مىدهيم. »
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡقَصَصُ ٱلۡحَقُّ وَ مَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّا ٱللَّهُ وَ إِنَّ ٱللَّهَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
62در واقع تنها حكايتهاى حقيقى (مسيح) همين است. و هيچ معبودى، جز خدا نيست؛ و قطعا تنها خدا شكستناپذير فرزانه است.
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ
63و اگر روى برتابند، پس در حقيقت خدا به [حال] فسادگران، داناست.
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۢ بَيۡنَنَا وَ بَيۡنَكُمۡ أَلَّا نَعۡبُدَ إِلَّا ٱللَّهَ وَ لَا نُشۡرِكَ بِهِۦ شَيۡٔٗا وَ لَا يَتَّخِذَ بَعۡضُنَا بَعۡضًا أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُولُواْ ٱشۡهَدُواْ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
64بگو:« اى اهل كتاب! بياييد، به سوى سخنى كه ميان ما و ميان شما يكسان است كه: جز خدا را نپرستيم و هيچ چيزى را شريك او قرار ندهيم؛ و بعضى از ما، بعض [ديگر] را- به غير خدا- به پروردگارى برنگزينيم. »و اگر [از اين دعوت] روى برتابند، پس بگوييد:« گواه باشيد كه ما مسلمانيم. »
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَ مَآ أُنزِلَتِ ٱلتَّوۡرَىٰةُ وَ ٱلۡإِنجِيلُ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
65اى اهل كتاب! چرا در [باره] ابراهيم، بحث (و ستيز) مىكنيد؟ در حالى كه تورات و انجيل فرو فرستاده نشد، مگر بعد از او، پس آيا خردورزى نمىكنيد؟!
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ حَٰجَجۡتُمۡ فِيمَا لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ وَ ٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَ أَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
66هان شما [اهل كتاب] كسانى هستيد كه درباره آنچه شما (نسبت) به آن دانشى داشتيد، بحث (و ستيز) كرديد؛ پس چرا درباره آنچه شما بدان هيچ دانشى نداريد، بحث (و ستيز) مىكنيد؟! و خدا مىداند، و شما نمىدانيد.
مَا كَانَ إِبۡرَٰهِيمُ يَهُودِيّٗا وَ لَا نَصۡرَانِيّٗا وَ لَٰكِن كَانَ حَنِيفٗا مُّسۡلِمٗا وَ مَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
67ابراهيم يهودى و مسيحى نبود؛ و ليكن حق گرايى مسلمان بود؛ و از مشركان نبود.
إِنَّ أَوۡلَى ٱلنَّاسِ بِإِبۡرَٰهِيمَ لَلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ وَ هَٰذَا ٱلنَّبِيُّ وَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
68در حقيقت سزاوارترين مردم به ابراهيم، كسانى هستند كه از او پيروى كردند، و اين پيامبر و كسانى كه [به آيين او] ايمان آوردهاند؛ و خدا، سرپرست مؤمنان است.
وَدَّت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَوۡ يُضِلُّونَكُمۡ وَ مَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَ مَا يَشۡعُرُونَ
69دستهاى از اهل كتاب گمراهى شما را، آرزو مىكردند؛ در حالى كه جز خودشان را گمراه نمىكنند، و (لى با درك حسى) متوجه نمىشوند.
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ أَنتُمۡ تَشۡهَدُونَ
70اى اهل كتاب! چرا به آيات خدا كفر مىورزيد، در حالى كه شما (به درستى آن) گواهى مىدهيد؟!
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَلۡبِسُونَ ٱلۡحَقَّ بِٱلۡبَٰطِلِ وَ تَكۡتُمُونَ ٱلۡحَقَّ وَ أَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
71اى اهل كتاب! چرا حق را با باطل مىآميزيد، و حقيقت را پوشيده مىداريد، در حالى كه شما مىدانيد؟!
وَ قَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامِنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَجۡهَ ٱلنَّهَارِ وَ ٱكۡفُرُوٓاْ ءَاخِرَهُۥ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
72و دستهاى از اهل كتاب گفتند:« در آغاز روز به آنچه بر كسانى كه ايمان آوردهاند، فرود آمده، (ظاهرا) ايمان آوريد، و در پسين آن [روز]، كفر ورزيد، تا شايد آنان [از اسلام] باز گردند.
وَ لَا تُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّا لِمَن تَبِعَ دِينَكُمۡ قُلۡ إِنَّ ٱلۡهُدَىٰ هُدَى ٱللَّهِ أَن يُؤۡتَىٰٓ أَحَدٞ مِّثۡلَ مَآ أُوتِيتُمۡ أَوۡ يُحَآجُّوكُمۡ عِندَ رَبِّكُمۡ قُلۡ إِنَّ ٱلۡفَضۡلَ بِيَدِ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُ وَ ٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
73و جز به كسى كه از دين شما پيروى مىكند، (واقعا) ايمان نياوريد. »بگو:« در حقيقت هدايت، هدايت خداست. » (اهل كتاب به همديگر مىگفتند: تصور نكنيد) كه به كسى، نظير آنچه به شما داده شده، داده مىشود، يا در پيشگاه پروردگارتان، با شما بحث مىكنند. بگو:« در حقيقت (اين) بخشش، به دست خداست؛ به هر كس (شايسته بداند و) بخواهد مىدهد؛ و خدا گشايشگرى داناست.
يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُ وَ ٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
74رحمتش را به هر كس (شايسته بداند و) بخواهد، اختصاص مىدهد؛ و خدا داراى بخشش بزرگ است. »
وَ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مَنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِقِنطَارٖ يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ وَ مِنۡهُم مَّنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِدِينَارٖ لَّا يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ إِلَّا مَا دُمۡتَ عَلَيۡهِ قَآئِمٗا ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَيۡسَ عَلَيۡنَا فِي ٱلۡأُمِّيِّۧنَ سَبِيلٞ وَ يَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَ هُمۡ يَعۡلَمُونَ
75و از اهل كتاب، كسى است كه اگر او را بر ثروت زيادى امين بدارى، آن را به تو باز مىگرداند؛ و از آنان كسى است كه اگر او را بر دينارى امين بدارى، آن را به تو باز نمىگرداند؛ مگر تا زمانى كه بر [سر] او ايستاده باشى. اين بخاطر آن است كه آنان مىگفتند:« در (مورد) كسانى كه درس نخواندهاند [و كتاب الهى ندارند]، بر [زيان] ما راهى نيست. »و بر خدا دروغ مىبندند؛ در حالى كه آنان مىدانند.
بَلَىٰ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَ ٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ
76آرى، كسى كه به پيمان خود وفا كند و [خود را] حفظ كند، پس حتما خدا پارسايان (خود نگهدار) را دوست مىدارد.
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَ أَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَ لَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَ لَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَ لَا يُزَكِّيهِمۡ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
77براستى كسانى كه پيمان خدا و سوگندهايشان را به بهاى اندكى مىفروشند، آنان هيچ بهرهاى در آخرت براى شان نخواهد بود؛ و خدا با آنان سخن نخواهد گفت و در روز رستاخيز به آنان نظر نخواهد كرد و رشدشان نمىدهد (و از گناه پاكشان نخواهد ساخت؛) و عذاب دردناكى براى آنهاست.
وَ إِنَّ مِنۡهُمۡ لَفَرِيقٗا يَلۡوُۥنَ أَلۡسِنَتَهُم بِٱلۡكِتَٰبِ لِتَحۡسَبُوهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَ مَا هُوَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَ يَقُولُونَ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَ مَا هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَ يَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَ هُمۡ يَعۡلَمُونَ
78و در واقع برخى از آنان دستهاى هستند كه زبانشان را به [خواندن] كتاب مىپيچانند تا بپنداريد آن [را كه مىخوانند،] از كتاب (خدا) است؛ در حالى كه آن از كتاب (خدا) نيست. و مىگويند:« آن از نزد خداست. »در حالى كه آن از نزد خدا نيست، و بر خدا دروغ مىبندند، در حالى كه آنان مىدانند.
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤۡتِيَهُ ٱللَّهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡحُكۡمَ وَ ٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادٗا لِّي مِن دُونِ ٱللَّهِ وَ لَٰكِن كُونُواْ رَبَّٰنِيِّۧنَ بِمَا كُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ وَ بِمَا كُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ
79براى هيچ بشرى سزاوار نيست كه خدا به او، كتاب و حكم و پيامبرى دهد؛ سپس [او] به مردم بگويد:« غير از خدا، بندگان من باشيد. »و ليكن (سزاوار مقام پيامبر آن است كه بگويد: مردمى) ربانى باشيد، به سبب آنكه همواره كتاب [خدا] را مىآموختيد و از آن رو كه پيوسته درس مىخوانديد.
وَ لَا يَأۡمُرَكُمۡ أَن تَتَّخِذُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ وَ ٱلنَّبِيِّۧنَ أَرۡبَابًا أَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡكُفۡرِ بَعۡدَ إِذۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
80و [براى پيامبر سزاوار نيست] كه به شما دستور دهد كه فرشتگان و پيامبران را، پروردگار [خود] انتخاب كنيد. آيا پس از آنكه شما مسلمان شديد، به شما دستور كفر ورزيدن مىدهد؟!
وَ إِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلنَّبِيِّۧنَ لَمَآ ءَاتَيۡتُكُم مِّن كِتَٰبٖ وَ حِكۡمَةٖ ثُمَّ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مُّصَدِّقٞ لِّمَا مَعَكُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَ لَتَنصُرُنَّهُۥ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَ أَخَذۡتُمۡ عَلَىٰ ذَٰلِكُمۡ إِصۡرِي قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَا قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَ أَنَا۠ مَعَكُم مِّنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
81و (ياد كنيد) هنگامى را كه خدا، از پيامبران پيمان محكم گرفت، كه هر گاه به شما كتاب و فرزانگى دادم، سپس فرستادهاى به سوى شما آمد كه مؤيد آن چيزى است كه با شماست، حتما به او ايمان آوريد و قطعا ياريش كنيد. [آنگاه خدا] گفت:« آيا اقرار كرديد؟ و پيمان محكم مرا بر آن پذيرفتيد؟ »گفتند:« (آرى) اقرار كرديم. » [خدا به آنان] گفت:« پس گواه باشيد؛ و من [نيز] با شما از گواهانم. »
فَمَن تَوَلَّىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
82و كسانى كه بعد از اين (پيمان محكم)، روى برتابند، پس تنها آنان نافرمانبردارند.
أَفَغَيۡرَ دِينِ ٱللَّهِ يَبۡغُونَ وَ لَهُۥٓ أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَ كَرۡهٗا وَ إِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ
83و آيا غير از دين خدا را مىطلبند؟! در حالى كه هر كس در آسمانها و زمين است، خواه و ناخواه تسليم اوست؛ و فقط به سوى او بازگردانده مىشوند.
قُلۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَ مَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا وَ مَآ أُنزِلَ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَ إِسۡمَٰعِيلَ وَ إِسۡحَٰقَ وَ يَعۡقُوبَ وَ ٱلۡأَسۡبَاطِ وَ مَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَ عِيسَىٰ وَ ٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَ نَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
84بگو:« به خدا و آنچه بر ما فرو فرستاده شده و آنچه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و (پيامبران از) فرزندان (او) فروفرستاده شده؛ و آنچه به موسى و عيسى و پيامبران (ديگر)، از طرف پروردگارشان داده شده، ايمان آوردهايم. [در حالى كه ما] ميان هيچ يك از آنان فرق نمىگذاريم؛ و ما تنها تسليم او هستيم. »
وَ مَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَ هُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
85و هر كس جز اسلام، دينى بجويد (و برگزيند)، پس از او پذيرفته نخواهد شد؛ و وى در آخرت از زيانكاران است.
كَيۡفَ يَهۡدِي ٱللَّهُ قَوۡمٗا كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ وَ شَهِدُوٓاْ أَنَّ ٱلرَّسُولَ حَقّٞ وَ جَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ وَ ٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
86چگونه خدا گروهى را راهنمايى مىكند كه بعد ايمانشان كفر ورزيدند، و گواهى مىدادند كه فرستاده [خدا] حق است و براىشان دلايل روشن آمد. و خدا، گروه ستمكاران را راهنمايى نخواهد كرد.
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُمۡ أَنَّ عَلَيۡهِمۡ لَعۡنَةَ ٱللَّهِ وَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَ ٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ
87آنان، كيفرشان (اين است) كه لعنت (و طرد) خدا و فرشتگان و مردم همگى، بر آنهاست.
خَٰلِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَ لَا هُمۡ يُنظَرُونَ
88در حالى كه در اين (لعنت) ماندگارند، عذاب از آنان كاسته نمىشود و آنان مهلت داده نمىشوند.
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَ أَصۡلَحُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
89مگر كسانى كه پس از آن [كفر ورزيدن]، توبه كردند و اصلاح نمودند؛ پس (توبه آنان پذيرفته مىشود چرا) كه خدا، بسيار آمرزنده [و] مهرورز است.
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّن تُقۡبَلَ تَوۡبَتُهُمۡ وَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلضَّآلُّونَ
90در حقيقت كسانى كه پس از ايمانشان كفر ورزيدند، سپس بر كفر [خود] افزودند، توبه آنان، پذيرفته نخواهد شد؛ و تنها آنان گمراهان [واقعى] هستند.
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ مَاتُواْ وَ هُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡ أَحَدِهِم مِّلۡءُ ٱلۡأَرۡضِ ذَهَبٗا وَ لَوِ ٱفۡتَدَىٰ بِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ وَ مَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
91در حقيقت كسانى كه كفر ورزيدند و در حال كفر مردند، پس زمين پر از طلا، از هيچ يك آنان پذيرفته نخواهد شد؛ و گر چه آن را [براى خود بعنوان] تاوان بپردازند، آنان، براى شان عذابى دردناك است؛ و هيچ ياورى براى شان نيست.
لَن تَنَالُواْ ٱلۡبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَ مَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ
92به نيكى نمىرسيد تا از آنچه دوست مىداريد، (در راه خدا) مصرف كنيد؛ و آن چيزى كه (در راه خدا) مصرف مىكنيد، پس براستى كه خدا بدان داناست.
كُلُّ ٱلطَّعَامِ كَانَ حِلّٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسۡرَٰٓءِيلُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ مِن قَبۡلِ أَن تُنَزَّلَ ٱلتَّوۡرَىٰةُ قُلۡ فَأۡتُواْ بِٱلتَّوۡرَىٰةِ فَٱتۡلُوهَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
93همه غذاها بر بنى اسرائيل (فرزندان يعقوب) حلال بود، جز آنچه پيش از فرو فرستاده شدن تورات، اسرائيل (يعقوب) بر خويش ممنوع كرده بود؛ بگو:« اگر راست مىگوييد (كه غير از اين است) پس تورات را بياوريد و آن را بخوانيد [و پيروى كنيد]. »
فَمَنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
94و كسانى كه بعد از اين، بر خدا دروغ بندند، پس تنها آنان ستمكارند.
قُلۡ صَدَقَ ٱللَّهُ فَٱتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗا وَ مَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
95بگو:« خدا راست گفت. پس از آيين ابراهيم پيروى كنيد، در حالى كه حقگرا [بود،] و از مشركان نبود. »
إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَ هُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ
96در واقع نخستين خانه (و پرستشگاهى) كه براى مردم نهاده شد، آن (است) كه در مكه است؛ كه خجسته، و براى جهانيان (مايه) هدايت است.
فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَ وَ مَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗا وَ لِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗا وَ مَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
97در آن، نشانههاى روشن (از جمله) مقام ابراهيم است؛ و هر كس در آن داخل شود، در امان خواهد بود؛ و براى خدا، بر [عهده] مردم است كه آهنگ (حج) خانه (او) كنند، (همان) كسى كه بتواند به سوى آن راهى بيابد. و هر كس كفر ورزد، (و حج را ترك كند؛) پس در حقيقت خدا از جهانيان، بىنياز است.
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ ٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا تَعۡمَلُونَ
98بگو:« اى اهل كتاب، چرا نشانههاى خدا را انكار مىكنيد؟! در حالى كه خدا بر آنچه انجام مىدهيد، گواه است. »
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ تَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَ أَنتُمۡ شُهَدَآءُ وَ مَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
99بگو:« اى اهل كتاب، چرا كسى را كه ايمان آورده، از راه خدا باز مىداريد، (و) مىخواهيد آن [راه] را منحرف سازيد؟! و حال آنكه شما (بر درستى آن) شاهديد. و خدا از آنچه انجام مىدهيد، غافل نيست. »
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَرُدُّوكُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ كَٰفِرِينَ
100اى كسانى كه ايمان آوردهايد، اگر از دستهاى كه به آنان كتابهاى (الهى) داده شده، اطاعت كنيد، شما را پس از ايمان آوردنتان، به [حال] كفر باز مىگردانند.
وَ كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ وَ أَنتُمۡ تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ وَ فِيكُمۡ رَسُولُهُۥ وَ مَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
101و چگونه كفر مىورزيد، در حالى كه شماييد كه آيات خدا بر شما خوانده مىشود، و فرستاده او در ميان شماست؟! و هر كس به خدا تمسك جويد، پس بيقين به راه راست، رهنمون شده است.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَ لَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
102اى كسانى كه ايمان آوردهايد، [خودتان را] از [عذاب] خدا حفظ كنيد آنگونه كه حق خود نگهدارى از (عذاب) اوست. و نميريد، مگر اينكه شما مسلمان باشيد.
وَ ٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَ لَا تَفَرَّقُواْ وَ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَ كُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَا كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
103و همگى به ريسمان خدا، تمسك جوييد، و پراكنده نشويد؛ و نعمت خدا را بر خودتان، به ياد آريد، آنگاه كه دشمنان (يكديگر) بوديد، و [او] ميان دلهاى شما، الفت انداخت، پس به (بركت) نعمت او، برادران (همديگر) شديد. و شما بر كنار حفرهاى از آتش بوديد، و شما را از آن نجات داد؛ اينگونه، خدا نشانههايش را براى شما روشن بيان مىكند؛ تا شايد شما راهنمايى شويد.
وَ لۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
104و بايد از ميان شما، گروهى (مردم را) به سوى نيكى دعوت كنند، و به [كار] پسنديده فرمان دهند و از [كار] ناپسند منع كنند. و تنها آنان رستگارند.
وَ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَ ٱخۡتَلَفُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ وَ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
105و مانند كسانى نباشيد كه پس از آنكه دلايل روشن به آنان رسيد، پراكنده شدند و اختلاف كردند؛ و آنان براى شان عذابى بزرگ است؛
يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَ تَسۡوَدُّ وُجُوهٞ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡوَدَّتۡ وُجُوهُهُمۡ أَكَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
106(در) روزى كه چهرههايى سفيد مىشود، و چهرههايى سياه مىگردد؛ و اما كسانى كه چهرههايشان سياه شده، (به آنها گفته مىشود:) آيا بعد از ايمانتان، كفر ورزيديد؟! پس به سبب كفر ورزيدنتان، عذاب را بچشيد!
وَ أَمَّا ٱلَّذِينَ ٱبۡيَضَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فَفِي رَحۡمَةِ ٱللَّهِ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
107و اما كسانى كه چهرههايشان سفيد شده، پس در رحمت خدايند؛ در حالى كه آنان در آن (رحمت) ماندگارند.
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّ وَ مَا ٱللَّهُ يُرِيدُ ظُلۡمٗا لِّلۡعَٰلَمِينَ
108آن [ها] آيات خداست؛ كه آن را به حق بر تو مىخوانيم و خدا هيچ ستمى بر (احدى از) جهانيان نمىخواهد.
وَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ إِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
109و آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، فقط از آن خداست. و [همه] كارها، فقط به سوى خدا باز گردانده مىشود.
كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَ تَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَ لَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُم مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَ أَكۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
110شما بهترين امتى بوديد كه براى مردم پديدار شدهاند؛ (چه اينكه) به [كار] پسنديده فرمان مىدهيد و از [كار] ناپسند منع مىكنيد و به خدا ايمان داريد. و اگر (بر فرض) اهل كتاب، ايمان آورده بودند، حتما براى آنها بهتر بود؛ برخى از آنان مؤمنند؛ و [لى] بيشترشان نا فرمانبردارند.
لَن يَضُرُّوكُمۡ إِلَّآ أَذٗى وَ إِن يُقَٰتِلُوكُمۡ يُوَلُّوكُمُ ٱلۡأَدۡبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ
111(آن يهوديان) جز آزارهاى [اندك]، به شما زيانى نمىرسانند. و اگر با شما پيكار كنند، با عقبگردى از شما روى برمىتابند (و شكست مىخورند)؛ سپس يارى نخواهند شد.
ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ أَيۡنَ مَا ثُقِفُوٓاْ إِلَّا بِحَبۡلٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَ حَبۡلٖ مِّنَ ٱلنَّاسِ وَ بَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَ ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَسۡكَنَةُ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ يَقۡتُلُونَ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّ كَانُواْ يَعۡتَدُونَ
112(آن يهوديان) هر كجا يافت شوند، (نشانه) خوارى بر آنان خورده است؛ مگر به ريسمان خدا، و به ريسمان (ارتباط با) مردم (تمسك جويند). و به خشمى از جانب خدا، گرفتار شدهاند؛ و (نشانه) بينوايى بر آنها زده شده؛ آن بدان سبب است كه آنان به نشانههاى خدا همواره كفر مىورزيدند و پيامبران را به ناحق مىكشتند. آن [ها] بخاطر آن است كه نافرمانى كردند؛ و (به حقوق ديگران) همواره تجاوز مىنمودند.
لَيۡسُواْ سَوَآءٗ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ أُمَّةٞ قَآئِمَةٞ يَتۡلُونَ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ وَ هُمۡ يَسۡجُدُونَ
113(ولى همه اهل كتاب) يكسان نيستند؛ از اهل كتاب، گروهى قيام كنندهاند، كه [پيوسته] آيات خدا را در شبانگاهان مىخوانند (و پيروى مىكنند) در حالى كه آنان سجده مىنمايند؛
يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَ ٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِ وَ أُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
114به خدا و روز بازپسين ايمان مىآورند؛ و به [كار] پسنديده فرمان مىدهند و از [كار] ناپسند منع مىكنند؛ و در (انجام) نيكىها، بر همديگر پيشى مىگيرند؛ و آنان از شايستگانند؛
وَ مَا يَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلَن يُكۡفَرُوهُ وَ ٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُتَّقِينَ
115و هر [كار] نيكى كه انجام دهند، پس [در باره] آن، مورد ناسپاسى قرار نمىگيرند. و خدا به [حال] پارسايان (خود نگهدار) داناست.
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَ لَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡٔٗا وَ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
116در واقع كسانى كه كفر ورزيدند، اموالشان و فرزندانشان، هيچ چيزى از (عذاب) خدا را از آنان دفع نخواهد كرد. و آنان اهل آتشند؛ در حالى كه آنان در آن ماندگارند.
مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَثَلِ رِيحٖ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتۡ حَرۡثَ قَوۡمٖ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَأَهۡلَكَتۡهُ وَ مَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَ لَٰكِنۡ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
117مثال آنچه [آنان] در اين زندگى پست (دنيا) مصرف (انفاق) مىكنند، همانند مثال بادى است كه در آن سوزندگى است كه به كشتزار گروهى كه بر خودشان ستم كردهاند بوزد و آن را نابود سازد. و خدا به آنان ستم نكرده؛ و ليكن بر خودشان ستم مىكنند.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَةٗ مِّن دُونِكُمۡ لَا يَأۡلُونَكُمۡ خَبَالٗا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ قَدۡ بَدَتِ ٱلۡبَغۡضَآءُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَ مَا تُخۡفِي صُدُورُهُمۡ أَكۡبَرُ قَدۡ بَيَّنَّا لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ
118اى كسانى كه ايمان آوردهايد، از غير خودتان [دوست] همراز مگيريد. آنها از هر گونه تباهى (و فساد فرهنگى) در باره شما، كوتاهى نمىكنند؛ زحمت شما را آرزو دارند. بيقين (نشانههاى) دشمنى از دهان (و سخنان) شان آشكار شده؛ و آنچه سينههايشان نهان مىدارد، بزرگتر است. بيقين نشانهها (ى دشمنى آنان) را براى شما بيان كرديم، اگر خردورزى كنيد.
هَٰٓأَنتُمۡ أُوْلَآءِ تُحِبُّونَهُمۡ وَ لَا يُحِبُّونَكُمۡ وَ تُؤۡمِنُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ كُلِّهِۦ وَ إِذَا لَقُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَ إِذَا خَلَوۡاْ عَضُّواْ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَنَامِلَ مِنَ ٱلۡغَيۡظِ قُلۡ مُوتُواْ بِغَيۡظِكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
119هان! شما كسانى هستيد كه آنان را دوست مىداريد؛ و [لى] آنان شما را دوست ندارند. و شما به همه كتابها [ى الهى] ايمان داريد. و هنگامى كه شما را ملاقات مىكنند، مىگويند:« ايمان آوردهايم. »و هنگامى كه خلوت كنند، از شدت خشم بر شما، سر انگشتان [خود را به دندان] مىگزند! بگو:« به سبب شدت خشمتان بميريد! براستى كه خدا به (اسرار) درون سينهها داناست. »
إِن تَمۡسَسۡكُمۡ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡ وَ إِن تُصِبۡكُمۡ سَيِّئَةٞ يَفۡرَحُواْ بِهَا وَ إِن تَصۡبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيًۡٔا إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
120اگر نيكى به شما برسد، آنان را ناراحت مىكند، و اگر (حادثه) بدى براى شما رخ دهد، بدان شاد مىشوند. و اگر شكيبايى نماييد و [خودتان را] حفظ كنيد، نيرنگشان، هيچ چيزى به شما زيان نمىرساند؛ حتما خدا به آنچه انجام مىدهند احاطه دارد.
وَ إِذۡ غَدَوۡتَ مِنۡ أَهۡلِكَ تُبَوِّئُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مَقَٰعِدَ لِلۡقِتَالِ وَ ٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
121و (به ياد آر) هنگامى را كه [در جنگ احد] بامدادان، از [ميان] خانوادهات بيرون رفتى، كه محلهايى براى جنگ مؤمنان آماده كنى؛ و خدا شنواى داناست.
إِذۡ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمۡ أَن تَفۡشَلَا وَ ٱللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَ عَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
122[و نيز به ياد آر] هنگامى را كه دو دسته از شما آهنگ كردند كه سستى ورزند؛ و خدا [سرپرست و] ياور آن دو (دسته) بود؛ و (اگر دستهاى سستى كردند) پس مؤمنان بايد، تنها بر خدا توكل كنند.
وَ لَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَ أَنتُمۡ أَذِلَّةٞ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
123و بيقين خدا شما را در (جنگ)« بدر »يارى كرد؛ در حالى كه شما، خوار بوديد. پس [خودتان را] از [عذاب] خدا حفظ كنيد، باشد كه شما سپاسگزارى كنيد.
إِذۡ تَقُولُ لِلۡمُؤۡمِنِينَ أَلَن يَكۡفِيَكُمۡ أَن يُمِدَّكُمۡ رَبُّكُم بِثَلَٰثَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُنزَلِينَ
124آنگاه كه به مؤمنان مىگفتى:« آيا [براى] شما كافى نيست كه پروردگارتان، شما را با سه هزار (نفر) از فرشتگان فرود آمده، يارىتان كند؟! »
بَلَىٰٓ إِن تَصۡبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ وَ يَأۡتُوكُم مِّن فَوۡرِهِمۡ هَٰذَا يُمۡدِدۡكُمۡ رَبُّكُم بِخَمۡسَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُسَوِّمِينَ
125آرى، اگر شكيبايى (و استقامت) كنيد و [خودتان را] حفظ كنيد، و [دشمنان] با همين سرعتشان به (سراغ) شما آيند، پروردگارتان شما را با پنج هزار (نفر) از فرشتگان، نشانهگذار، مدد خواهد كرد.
وَ مَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ لَكُمۡ وَ لِتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِۦ وَ مَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
126و خدا آن (وعده امداد غيبى) را جز مژدهاى براى شما و براى آرامش دلهاى شما بدان، قرار نداده است. و پيروزى جز از جانب خداى شكستناپذير فرزانه، نيست.
لِيَقۡطَعَ طَرَفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡ يَكۡبِتَهُمۡ فَيَنقَلِبُواْ خَآئِبِينَ
127(اين وعده) براى اين است كه ريشه كسانى را كه كفر ورزيدند قطع كند؛ يا آنها را با خوارى بازگرداند؛ و نااميدانه برگردند.
لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ أَوۡ يُعَذِّبَهُمۡ فَإِنَّهُمۡ ظَٰلِمُونَ
128هيچ چيز از اين كار [ها] با تو نيست (و اختيارى در اين امور ندارى). يا [خدا] توبه آنان را مىپذيرد، يا عذابشان مىكند؛ چرا كه آنان ستمگرانند.
وَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَ ٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
129و آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، فقط از آن خداست. هر كس را (شايسته بداند و) بخواهد، مىآمرزد؛ و هر كس را (مستحق بداند و) بخواهد، عذاب مىكند؛ و خدا بسيار آمرزنده [و] مهرورز است.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗ وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
130اى كسانى كه ايمان آوردهايد، ربا (و سود) را چندين برابر مخوريد. و [خودتان را] از [عذاب] خدا حفظ كنيد، باشد كه شما رستگار شويد.
وَ ٱتَّقُواْ ٱلنَّارَ ٱلَّتِيٓ أُعِدَّتۡ لِلۡكَٰفِرِينَ
131و [خودتان را] از آتشى كه براى كافران آماده شده، حفظ كنيد.
وَ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَ ٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
132و خدا و فرستاده [اش] را اطاعت كنيد، باشد كه شما (مشمول) رحمت شويد.
وَ سَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَ جَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَ ٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ
133و بر همديگر پيشى گيريد، به سوى آمرزشى از پروردگارتان؛ و بهشتى كه پهنه آن (به اندازه) آسمانها و زمين است؛ كه براى پارسايان (خود نگهدار) آماده شده است؛
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَ ٱلضَّرَّآءِ وَ ٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَ ٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِ وَ ٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
134(همان) كسانى كه در را حتى و سختى (و خوشحالى و ناراحتى اموال خود را در راه خدا) مصرف مىكنند، و خشم شديد (خود) را فرو مىبرند؛ و از مردم در مىگذرند؛ و خدا نيكوكاران را دوست دارد.
وَ ٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَ مَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَ لَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَ هُمۡ يَعۡلَمُونَ
135و كسانى كه چون [كار] زشتى كنند، يا بر خودشان ستم روا دارند، خدا را ياد كنند؛ پس براى [پيامد] گناهانشان، آمرزش مىطلبند- و چه كسى جز خداست كه [پيامد] گناهان را مىآمرزد؟- و بر آنچه انجام دادهاند، در حالى كه آنان مىدانند (كه گناه است)، پافشارى نمىكنند.
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَ نِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
136آنان، پاداششان آمرزشى از جانب پروردگارشان، و بوستانهايى است كه از زير [درختان] ش، نهرها روان است؛ كه در آنجا ماندگارند؛ و پاداش اهل عمل، نيكوست.
قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُمۡ سُنَنٞ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
137بيقين، پيش از شما، سنتها [و روشهايى وجود داشته كه] سپرى شده است. پس در زمين گردش كنيد و بنگريد فرجام تكذيب كنندگان چگونه بوده است؟!
هَٰذَا بَيَانٞ لِّلنَّاسِ وَ هُدٗى وَ مَوۡعِظَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ
138اين [قرآن]، بيانى براى مردم است، و راهنمايى و پندى براى پارسايان (خود نگهدار) است.
وَ لَا تَهِنُواْ وَ لَا تَحۡزَنُواْ وَ أَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
139و اگر شما مؤمنيد، سستى مكنيد؛ و غمگين مشويد، در حالى كه شما برتريد.
إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥ وَ تِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَ لِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ يَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَ وَ ٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ
140اگر (در جنگ احد،) به شما آسيبى رسيد، پس بيقين، به آن گروه (نيز در جنگ بدر)، آسيبى مثل آن رسيد؛ و [ما] اين روزها (ى شكست و پيروزى) را در ميان مردم [دست به دست] مىگردانيم؛ و (اين) بخاطر آن است كه، خدا كسانى را كه ايمان آوردهاند، معلوم بدارد (و شناخته شوند)؛ و از ميان شما، گواهانى برگيرد. و خدا ستمكاران را دوست نمىدارد.
وَ لِيُمَحِّصَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ يَمۡحَقَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
141و تا خدا، كسانى را كه ايمان آوردهاند، خالص [و پاك] گرداند؛ و كافران را [بتدريج] نابود سازد.
أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تَدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ وَ لَمَّا يَعۡلَمِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ مِنكُمۡ وَ يَعۡلَمَ ٱلصَّٰبِرِينَ
142آيا پنداشتيد كه وارد بهشت خواهيد شد، و حال آنكه كسانى از شما را كه جهاد كردهاند، معلوم نداشته، و شكيبايان را معلوم نساخته است.
وَ لَقَدۡ كُنتُمۡ تَمَنَّوۡنَ ٱلۡمَوۡتَ مِن قَبۡلِ أَن تَلۡقَوۡهُ فَقَدۡ رَأَيۡتُمُوهُ وَ أَنتُمۡ تَنظُرُونَ
143و بيقين شما مرگ (و شهادت) را، پيش از آنكه با آن رو به رو شويد، همواره آرزو مىكرديد؛ و بيقين آن را ديديد، در حالى كه شما نظاره مىكرديد.
وَ مَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُ أَفَإِيْن مَّاتَ أَوۡ قُتِلَ ٱنقَلَبۡتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ وَ مَن يَنقَلِبۡ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ فَلَن يَضُرَّ ٱللَّهَ شَيۡٔٗا وَ سَيَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلشَّٰكِرِينَ
144و محمد (صلى الله عليه و آله) جز فرستادهاى نيست؛ بيقين پيش از او (نيز) فرستادگان (ديگرى) بودند، پس آيا اگر [او] بميرد و يا كشته شود، به (عقايد كفرآميز) گذشتههايتان باز مىگرديد؟! و هر كس به گذشته (كفرآميز) ش باز گردد، پس به خدا هيچ چيزى زيان نمىرساند؛ و بزودى خدا، سپاسگزاران را پاداش خواهد داد.
وَ مَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗا وَ مَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَ مَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلۡأٓخِرَةِ نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَ سَنَجۡزِي ٱلشَّٰكِرِينَ
145و براى هيچ شخصى (ممكن) نيست بميرد، جز با رخصت خدا؛ [كه خدا مرگ را] نوشته شدهاى سرآمد دار [قرار داده است.] و هر كس پاداش اين جهان را بخواهد، از آن، به او مىدهيم؛ و هر كس پاداش آخرت را بخواهد، از آن، به او مىدهيم؛ و بزودى پاداش سپاسگزاران را خواهيم داد.
وَ كَأَيِّن مِّن نَّبِيّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّيُّونَ كَثِيرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ مَا ضَعُفُواْ وَ مَا ٱسۡتَكَانُواْ وَ ٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ
146و چه فراوان پيامبرى، كه همراه او، مردان الهى بسيارى پيكار كردند. و در برابر آنچه در راه خدا به آنان مىرسيد، سستى نورزيدند و ناتوان نشدند و تسليم نگرديدند، و خدا شكيبايان را دوست دارد.
وَ مَا كَانَ قَوۡلَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسۡرَافَنَا فِيٓ أَمۡرِنَا وَ ثَبِّتۡ أَقۡدَامَنَا وَ ٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
147و سخنشان جز اين نبود كه گفتند:« [اى] پروردگار ما! [پيامد] گناهان ما و زيادهروىهاى ما را در كارمان، براى ما، بيامرز، و گامهاى ما را استوار دار؛ و ما را بر گروه كافران پيروز گردان. »
فََٔاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا وَ حُسۡنَ ثَوَابِ ٱلۡأٓخِرَةِ وَ ٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
148پس خدا پاداش دنيا، و پاداش نيك آخرت را به آنان داد؛ و خدا نيكوكاران را دوست مىدارد.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
149اى كسانى كه ايمان آوردهايد، اگر از كسانى كه كفر ورزيدهاند، اطاعت كنيد، شما را به گذشتههاى [كفرآميز] تان باز مىگردانند؛ و زيانكار خواهيد گشت.
بَلِ ٱللَّهُ مَوۡلَىٰكُمۡ وَ هُوَ خَيۡرُ ٱلنَّٰصِرِينَ
150بلكه سرپرست شما، خداست؛ و او بهترين يارى كنندگان است.
سَنُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ بِمَآ أَشۡرَكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗا وَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ وَ بِئۡسَ مَثۡوَى ٱلظَّٰلِمِينَ
151بزودى در دلهاى كسانى كه كفر ورزيدند، وحشت (و ترس) خواهيم افكند، بخاطر اينكه چيزى را با خدا شريك قرار دادهاند، كه هيچ دليلى بر آن فرو نفرستاده است، و مقصدشان، آتش است؛ و جايگاه ستمكاران چه بد (جايگاهى) است.
وَ لَقَدۡ صَدَقَكُمُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥٓ إِذۡ تَحُسُّونَهُم بِإِذۡنِهِۦ حَتَّىٰٓ إِذَا فَشِلۡتُمۡ وَ تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَ عَصَيۡتُم مِّنۢ بَعۡدِ مَآ أَرَىٰكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلدُّنۡيَا وَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمۡ عَنۡهُمۡ لِيَبۡتَلِيَكُمۡ وَ لَقَدۡ عَفَا عَنكُمۡ وَ ٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
152و بيقين خدا وعده خود را (در مورد پيروزى در جنگ احد) با شما، راست گردانيد؛ آنگاه (كه در آغاز جنگ،) به رخصت او، آنان را مىكشتيد؛ تا هنگامى كه سست شديد، و در كار (حفظ سنگر) با همديگر به كشمكش پرداختيد؛ و بعد از آنكه، آنچه را دوست مىداشتيد (همچون پيروزى و غنيمت) به شما نشان داد، نافرمانى كرديد. برخى از شما كسانى هستند كه دنيا را مىخواستند؛ و برخى از شما كسانى هستند كه آخرت را مىخواستند. سپس [خدا] شما را از آنان منصرف ساخت، (و شكست خورديد) تا شما را بيازمايد. و بيقين او از شما درگذشت؛ و خدا نسبت به مؤمنان، داراى بخشش است.
إِذۡ تُصۡعِدُونَ وَ لَا تَلۡوُۥنَ عَلَىٰٓ أَحَدٖ وَ ٱلرَّسُولُ يَدۡعُوكُمۡ فِيٓ أُخۡرَىٰكُمۡ فَأَثَٰبَكُمۡ غَمَّۢا بِغَمّٖ لِّكَيۡلَا تَحۡزَنُواْ عَلَىٰ مَا فَاتَكُمۡ وَ لَا مَآ أَصَٰبَكُمۡ وَ ٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
153هنگامى كه (در بيابان فرار مىكرديد و از كوه) بالا مىرفتيد، و به هيچ كس (در پشت سرتان) توجه نمىكرديد؛ و حال آنكه فرستاده [خدا] شما را از پشت [سر] تان فرا مىخواند. پس به شما اندوهى اضافه بر اندوه (تان) جزا داد. تا بر آنچه از دستتان رفته، و آنچه (از مصيبتها) به شما رسيده، اندوهگين نشويد. و خدا به آنچه انجام مىدهيد، آگاه است.
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنۢ بَعۡدِ ٱلۡغَمِّ أَمَنَةٗ نُّعَاسٗا يَغۡشَىٰ طَآئِفَةٗ مِّنكُمۡ وَ طَآئِفَةٞ قَدۡ أَهَمَّتۡهُمۡ أَنفُسُهُمۡ يَظُنُّونَ بِٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ ظَنَّ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ مِن شَيۡءٖ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَمۡرَ كُلَّهُۥ لِلَّهِ يُخۡفُونَ فِيٓ أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبۡدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوۡ كَانَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٞ مَّا قُتِلۡنَا هَٰهُنَا قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡ وَ لِيَبۡتَلِيَ ٱللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمۡ وَ لِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمۡ وَ ٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
154سپس بعد از آن اندوه (شكست احد)، آرامشى [به صورت] خوابى سبك بر شما فرو فرستاد، كه دستهاى از شما را فرا گرفت؛ و [لى] دستهاى كه در انديشه جانشان بودند، در باره خدا گمانهاى نادرستى، همچون گمانهاى (دوران) جاهليت، داشتند؛ مىگفتند:« آيا چيزى از كار (جنگ) به سود ماست؟! »بگو:« در واقع كار (جنگ و پيروزى) همهاش به دست خداست. » [آنان] چيزى را در دلهايشان پوشيده مىدارند، كه براى تو آشكار نمىسازند؛ مىگويند:« اگر (بر فرض) چيزى از كار (جنگ) به سود ما بود، در اين جا كشته نمىشديم. »بگو:« اگر (بر فرض) در خانههايتان [هم] بوديد، كسانى كه كشته شدن بر آنان مقرر شده بود، حتما به سوى آرامگاههايشان، بيرون مىآمدند. و (اينها) براى آن است كه خدا، آنچه را در سينههاى شماست، بيازمايد؛ و بخاطر آنكه آنچه را در دلهاى شماست، خالص [و پاك] گرداند؛ و خدا به (اسرار) درون سينهها، آگاه است. »
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَلَّوۡاْ مِنكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ إِنَّمَا ٱسۡتَزَلَّهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِبَعۡضِ مَا كَسَبُواْ وَ لَقَدۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ
155در حقيقت، در روزى كه دو گروه (مؤمنان و كافران در نبرد احد با هم) روبرو شدند، كسانى از شما كه روى برتافتند، تنها شيطان آنان را، به سبب بعضى از آنچه (از گناهان) بدست آورده بودند، بلغزاند؛ و بيقين خدا از آنان در گذشت، كه خدا، بسيار آمرزنده [و] بردبار است.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ إِذَا ضَرَبُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ كَانُواْ غُزّٗى لَّوۡ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَ مَا قُتِلُواْ لِيَجۡعَلَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ حَسۡرَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡ وَ ٱللَّهُ يُحۡيِۦ وَ يُمِيتُ وَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
156اى كسانى كه ايمان آوردهايد، همچون كسانى نباشيد كه كفر ورزيدند، و درباره برادرانشان، هنگامى كه در زمين مسافرت كردند (و مردند) يا جهادگر (و شهيد) شدند، گفتند:« اگر (بر فرض) نزد ما بودند، نمىمردند و كشته نمىشدند! » (شما چنين سخنانى مگوييد) تا خدا آن را حسرتى بر دلهايشان قرار دهد. و خدا، زنده مىكند و مىميراند؛ و خدا به آنچه انجام مىدهيد، بيناست.
وَ لَئِن قُتِلۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوۡ مُتُّمۡ لَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَ رَحۡمَةٌ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ
157و اگر [هم] در راه خدا كشته شويد، يا بميريد، حتما آمرزشى از جانب خدا و رحمت [او]، از [همه] آنچه آنان جمع مىكنند، بهتر است.
وَ لَئِن مُّتُّمۡ أَوۡ قُتِلۡتُمۡ لَإِلَى ٱللَّهِ تُحۡشَرُونَ
158و اگر بميريد يا كشته شويد، حتما فقط به سوى خدا گردآورى خواهيد شد.
فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡ وَ لَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَ ٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَ شَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ
159و به سبب رحمتى از جانب خدا با آنان نرمخو شدى؛ و اگر (بر فرض) تندخويى سختدل بودى، حتما از پيرامونت پراكنده مىشدند. پس، از آنان درگذر، و براى شان آمرزش بخواه؛ و در كار [ها] با آنان مشورت كن؛ و هنگامى كه تصميم گرفتى، پس بر خدا توكل كن؛ چرا كه خدا توكل كنندگان را دوست مىدارد.
إِن يَنصُرۡكُمُ ٱللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمۡ وَ إِن يَخۡذُلۡكُمۡ فَمَن ذَا ٱلَّذِي يَنصُرُكُم مِّنۢ بَعۡدِهِۦ وَ عَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
160اگر خدا شما را يارى كند، پس هيچ كس بر شما پيروز نخواهد شد؛ و اگر شما را يارى نكند، پس كيست، آنكه بعد از او، شما را يارى كند؟! و مؤمنان، پس بايد تنها بر خدا توكل كنند.
وَ مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّ وَ مَن يَغۡلُلۡ يَأۡتِ بِمَا غَلَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَ هُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
161و براى هيچ پيامبرى شايسته نيست، كه خيانت كند؛ و هر كس خيانت كند، روز رستاخيز، آنچه را (در آن) خيانت كرده، مىآورد؛ سپس به هر كس، آنچه را بدست آورده، بطور كامل داده مىشود؛ در حالى كه به آنان ستم نخواهد شد.
أَفَمَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِ كَمَنۢ بَآءَ بِسَخَطٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَ مَأۡوَىٰهُ جَهَنَّمُ وَ بِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ
162و آيا كسى كه بدنبال خشنودى خدا بوده، همانند كسى است كه به خشمى از خدا بازگشته و مقصدش جهنم است؟ و چه بد فرجامى است!
هُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ ٱللَّهِ وَ ٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
163آنان در پيشگاه خدا رتبههايى (متفاوت) هستند؛ و خدا به آنچه انجام مىدهند، بيناست.
لَقَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ بَعَثَ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَ يُزَكِّيهِمۡ وَ يُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡحِكۡمَةَ وَ إِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
164بيقين، خدا بر مؤمنان منت نهاد [و نعمت بزرگى بخشيد] هنگامى كه در ميان آنان، فرستادهاى از خودشان بر انگيخت؛ كه آياتش را بر آنان بخواند، [و پيروى كند] و رشدشان دهد [و پاكشان گرداند]، و كتاب [خدا] و فرزانگى به آنان بياموزد؛ در حالى كه قطعا پيش از [آن] در گمراهى آشكارى بودند.
أَ وَ لَمَّآ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَيۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَٰذَا قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
165و آيا هنگامى كه به شما مصيبتى (در نبرد احد) رسيد، كه دو برابر آن را (در نبرد بدر بر دشمن) وارد ساخته بوديد، گفتيد:« اين (مصيبت) از كجاست؟! »بگو:« آن از جانب خودتان است. »براستى كه خدا بر هر چيزى تواناست.
وَ مَآ أَصَٰبَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ فَبِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَ لِيَعۡلَمَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
166و روزى كه دو گروه (مؤمنان و كافران در نبرد احد با هم) رو به رو شدند، آنچه به شما رسيد، پس به رخصت خدا، و بخاطر آن بود كه مؤمنان را معلوم بدارد.
وَ لِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ نَافَقُواْ وَ قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ قَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوِ ٱدۡفَعُواْ قَالُواْ لَوۡ نَعۡلَمُ قِتَالٗا لَّٱتَّبَعۡنَٰكُمۡ هُمۡ لِلۡكُفۡرِ يَوۡمَئِذٍ أَقۡرَبُ مِنۡهُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ يَقُولُونَ بِأَفۡوَٰهِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡ وَ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يَكۡتُمُونَ
167و (نيز) براى اينكه معلوم بدارد كسانى را كه دورويى نمودند، و به آنان گفته شد:« بياييد در راه خدا جنگ كنيد، يا دفاع نماييد. »گفتند:« اگر (بر فرض) جنگى مىدانستيم حتما از شما پيروى مىكرديم. »در آن روز (فاصله) آنان به كفر نزديكتر بود، از (فاصله) آنان به ايمان؛ به زبانشان چيزى مىگويند كه در دلهايشان نيست. و خدا به آنچه پنهان مىدارند، آگاهتر است.
ٱلَّذِينَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ وَ قَعَدُواْ لَوۡ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُواْ قُلۡ فَٱدۡرَءُواْ عَنۡ أَنفُسِكُمُ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
168كسانى كه در حال (جنگ، در خانه خود) نشسته بودند، به برادرانشان گفتند:« اگر (بر فرض) از ما اطاعت مىكردند، كشته نمىشدند. »بگو:« اگر راستگو هستيد، پس مرگ را از خودتان دور سازيد! »
وَ لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢا بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ
169(اى پيامبر) هرگز مپندار كسانى كه در راه خدا كشته شدند، مردگانند، بلكه [آنان] زندهاند، [و] در پيشگاه پروردگارشان روزى داده مىشوند!
فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَ يَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَ لَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
170[در حالى كه آنان] بخاطر آنچه خدا از بخشش خود به ايشان داده است، شادمانند؛ و بخاطر (آگاهى از جايگاه مجاهدان يعنى) كسانى كه از پى ايشان، هنوز به آنان نپيوستهاند، شادى مىكنند، كه هيچ ترسى بر آنان نيست، و نه آنان اندوهگين مىشوند.
يَسۡتَبۡشِرُونَ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَ فَضۡلٖ وَ أَنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
171بخاطر نعمتى از جانب خدا و بخشش [او] و اينكه خدا، پاداش مؤمنان را تباه نمىكند شادى مىكنند، (و مژده مىدهند.)
ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَ ٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَ ٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ
172كسانى كه (در نبرد احد) پس از آنكه آسيب (و جراحتى) به ايشان رسيد، [دعوت] خدا و فرستاده (اش) را، پذيرفتند. براى كسانى از آنان، كه نيكى كردند و پارسايى نمودند، پاداشى بزرگ است.
ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَ قَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَ نِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ
173(همان) كسانى كه (برخى از) مردم، به آنان گفتند:« كه مردمان براى (حمله به) شما گرد آمدهاند؛ پس، از آنان بترسيد »و [لى اين سخن]، بر ايمانشان افزود، و گفتند:« خدا ما را بس است؛ و [او] خوب كار سازى است. »
فَٱنقَلَبُواْ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَ فَضۡلٖ لَّمۡ يَمۡسَسۡهُمۡ سُوٓءٞ وَ ٱتَّبَعُواْ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِ وَ ٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَظِيمٍ
174و با نعمتى از جانب خدا و بخشش (او، از ميدان نبرد) بازگشتند، در حالى كه هيچ بدى (و آسيبى) به ايشان نرسيده بود؛ و خشنودى خدا را پيروى كردند؛ و خدا داراى بخششى بزرگ است.
إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ يُخَوِّفُ أَوۡلِيَآءَهُۥ فَلَا تَخَافُوهُمۡ وَ خَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
175اين فقط شرور (شيطان صفت) است، كه پيروانش را مىترساند. پس اگر مؤمنيد، از آنان نترسيد؛ و از (عذاب من) بترسيد.
وَ لَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِ إِنَّهُمۡ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡٔٗا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَلَّا يَجۡعَلَ لَهُمۡ حَظّٗا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ
176و كسانى كه در كفر ورزيدن [بر همديگر] پيشى مىگيرند، تو را اندوهگين نسازند؛ كه آنان به خدا، هيچ چيزى زيان نمىرسانند. خدا مىخواهد كه براى شان هيچ بهرهاى در آخرت قرار ندهد. و براى شان عذابى بزرگ است!
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلۡكُفۡرَ بِٱلۡإِيمَٰنِ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡٔٗا وَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
177در حقيقت كسانى كه كفر را با ايمان مبادله كردند، به خدا هيچ چيزى زيان نمىرسانند؛ و برايشان عذابى دردناك است.
وَ لَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ خَيۡرٞ لِّأَنفُسِهِمۡ إِنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِثۡمٗا وَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
178و كسانى كه كفر ورزيدند، هرگز نپندارند، كه آنچه به آنان مهلت مىدهيم، براى خودشان نيكوست؛ به آنان مهلت مىدهيم، فقط براى اينكه [عاقبت] بر گناه بيفزايند؛ و براى آنان عذابى خوار كننده است.
مَّا كَانَ ٱللَّهُ لِيَذَرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَىٰ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِ وَ مَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُطۡلِعَكُمۡ عَلَى ٱلۡغَيۡبِ وَ لَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَجۡتَبِي مِن رُّسُلِهِۦ مَن يَشَآءُ فََٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَ رُسُلِهِۦ وَ إِن تُؤۡمِنُواْ وَ تَتَّقُواْ فَلَكُمۡ أَجۡرٌ عَظِيمٞ
179خدا هرگز بر آن نيست كه مؤمنان را بر چنين (حالى) كه شما بر آن هستيد، وا گذارد؛ تا آنكه پليد را از پاك (نيكو) جدا سازد. و (نيز) خدا هرگز بر آن نيست كه، شما را از (آنچه از حس) پوشيده، آگاه كند، ولى خدا از [ميان] فرستادگانش، هر كه را (شايسته بداند و) بخواهد بر مىگزيند؛ پس به خدا و فرستادگانش ايمان آوريد. و اگر ايمان بياوريد و [خودتان را] حفظ كنيد، پس براى شما پاداشى بزرگ است.
وَ لَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُم بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَ لِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
180و كسانى كه [نسبت] به آنچه خدا از بخشش خود به آنان داده، بخل مىورزند، هرگز نپندارند كه آن [بخل] براى آنان خوب است؛ بلكه آن براى شان بد است؛ بزودى در روز رستاخيز، آنچه كه به آن بخل ورزيدهاند، طوق گردنشان خواهد شد. و ميراث آسمانها و زمين، فقط از آن خداست؛ و خدا، از آنچه انجام مىدهيد، آگاه است.
لَّقَدۡ سَمِعَ ٱللَّهُ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ فَقِيرٞ وَ نَحۡنُ أَغۡنِيَآءُۘ سَنَكۡتُبُ مَا قَالُواْ وَ قَتۡلَهُمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَ نَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ
181بيقين خدا شنيد، سخن كسانى را كه گفتند:« در واقع خدا نيازمند است، و ما توانگريم. »بزودى گفتارشان، و به ناحق كشتن آنان پيامبران را، خواهيم نوشت. و مىگوييم:« عذاب سوزان را بچشيد! »
ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَ أَنَّ ٱللَّهَ لَيۡسَ بِظَلَّامٖ لِّلۡعَبِيدِ
182اين (عذاب) بخاطر دستاورد پيشين شماست، و [بخاطر] اينكه خدا نسبت به بندگان بيدادگر نيست.
ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ عَهِدَ إِلَيۡنَآ أَلَّا نُؤۡمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ يَأۡتِيَنَا بِقُرۡبَانٖ تَأۡكُلُهُ ٱلنَّارُ قُلۡ قَدۡ جَآءَكُمۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِي بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَ بِٱلَّذِي قُلۡتُمۡ فَلِمَ قَتَلۡتُمُوهُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
183كسانى كه گفتند:« در حقيقت خدا از ما پيمان گرفته كه به هيچ فرستادهاى ايمان نياوريم، تا براى ما قربانىاى بياورد، كه آتش آن را بخورد. »بگو:« بيقين پيش از من، فرستادگانى با دليلهاى روشن، و با آنچه گفتيد، به سراغ شما آمدند، پس اگر راستگو هستيد، چرا آنان را كشتيد؟! »
فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدۡ كُذِّبَ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ جَآءُو بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَ ٱلزُّبُرِ وَ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُنِيرِ
184و اگر تو را تكذيب كردند، پس بيقين پيش از تو (نيز) فرستادگانى تكذيب شدند، كه دليلهاى روشن (معجزه آسا) و نوشتههاى متين و كتاب روشنى بخش، آورده بودند.
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِ وَ إِنَّمَا تُوَفَّوۡنَ أُجُورَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَمَن زُحۡزِحَ عَنِ ٱلنَّارِ وَ أُدۡخِلَ ٱلۡجَنَّةَ فَقَدۡ فَازَ وَ مَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ
185هر شخصى چشنده مرگ است؛ و فقط در رستاخيز، پاداشهايتان بطور كامل به شما داده خواهد شد؛ و هر كس از آتش، بتدريج دور شده، و به بهشت در آورده شود، پس بيقين كامياب شده است و زندگى پست (دنيا)، جز كالاى فريبنده، نيست.
لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَ أَنفُسِكُمۡ وَ لَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَ مِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗا وَ إِن تَصۡبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
186مسلما در مورد مالهايتان و جانهايتان، آزمايش مىشويد؛ و قطعا از كسانى كه پيش از شما به آنان كتاب (الهى) داده شده، و از كسانى كه شرك ورزيدند، [سخنان] آزار دهنده فراوانى خواهيد شنيد. و اگر شكيبايى ورزيد و [خودتان را] حفظ كنيد، پس در حقيقت اين [حاكى] از تصميم استوار (شما در) كارهاست.
وَ إِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَتُبَيِّنُنَّهُۥ لِلنَّاسِ وَ لَا تَكۡتُمُونَهُۥ فَنَبَذُوهُ وَرَآءَ ظُهُورِهِمۡ وَ ٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلٗا فَبِئۡسَ مَا يَشۡتَرُونَ
187و (ياد كنيد) هنگامى را كه خدا، از كسانى كه به آنان كتاب (الهى) داده شده، پيمان محكم گرفت، كه حتما آن را براى مردم روشن نماييد، و پنهانش مكنيد؛ و [لى] آن را پشت سرشان افكندند؛ و آن را به بهاى اندكى فروختند؛ و چه بد چيزى مىخرند!
لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡرَحُونَ بِمَآ أَتَواْ وَّ يُحِبُّونَ أَن يُحۡمَدُواْ بِمَا لَمۡ يَفۡعَلُواْ فَلَا تَحۡسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٖ مِّنَ ٱلۡعَذَابِ وَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
188هرگز مپندار كسانى كه بدانچه انجام دادهاند، شادى مىكنند، و دوست دارند كه بخاطر آنچه انجام ندادهاند، ستايش شوند، پس هرگز مپندار كه براى آنان نجاتى از عذاب است، و حال آنكه برايشان، عذابى دردناك است!
وَ لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
189و فرمانروايى آسمانها و زمين، فقط براى خداست؛ و خدا بر هر چيزى تواناست.
إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ وَ ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَ ٱلنَّهَارِ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ
190قطعا در آفرينش آسمانها و زمين، و پى در پى آمدن شب و روز، نشانههايى براى خردمندان است.
ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَ قُعُودٗا وَ عَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ ٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
191(همان) كسانى كه [در حال] ايستاده و نشسته، و بر پهلوهايشان [آرميده]، خدا را ياد مىكنند؛ و در آفرينش آسمانها و زمين تفكر مىكنند؛ (در حالى كه مىگويند: اى) پروردگار ما! اين [ها] را بيهوده نيافريدهاى؛ منزهى تو؛ پس ما را از عذاب آتش، حفظ كن!
رَبَّنَآ إِنَّكَ مَن تُدۡخِلِ ٱلنَّارَ فَقَدۡ أَخۡزَيۡتَهُۥ وَ مَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ
192[اى] پروردگار ما! در واقع هر كه را تو، به آتش در آورى، پس بيقين رسوايش كردهاى؛ و هيچ ياورى براى ستمكاران نيست.
رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِيٗا يُنَادِي لِلۡإِيمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّكُمۡ فََٔامَنَّا رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ كَفِّرۡ عَنَّا سَئَِّاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ
193[اى] پروردگار ما! در واقع ما (صداى) دعوتگرى را شنيديم كه به ايمان فرا مىخواند، كه:« به پروردگارتان، ايمان آوريد. »پس ايمان آورديم. [اى] پروردگار ما! پس پيامد (گناهان) ما را براى ما بيامرز؛ و بدىهاى ما را از ما بزداى؛ و ما را با نيكان (و در زمره آنان) بميران.
رَبَّنَا وَ ءَاتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَ لَا تُخۡزِنَا يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّكَ لَا تُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
194[اى] پروردگار ما! و آنچه را بواسطه فرستادگانت به ما وعده فرمودهاى، به ما عطا كن؛ و ما را در روز رستاخيز رسوا مگردان؛ [چرا] كه تو از وعده [ات] تخلف نمىكنى.
فَٱسۡتَجَابَ لَهُمۡ رَبُّهُمۡ أَنِّي لَآ أُضِيعُ عَمَلَ عَٰمِلٖ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖ فَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ وَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَ أُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَ قَٰتَلُواْ وَ قُتِلُواْ لَأُكَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡ وَ لَأُدۡخِلَنَّهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ ثَوَابٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَ ٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلثَّوَابِ
195پس پروردگار آنان، (دعاي) شان را پذيرفت؛ به اينكه (فرمود:) من عمل هيچ عمل كنندهاى از شما را، از مرد يا زن، تباه نخواهم كرد؛ كه برخى از شما از برخى (ديگر) هستند، و كسانى كه هجرت كرده، و از خانههايشان بيرون رانده شده، و در راه من آزار ديده، و پيكار كرده و كشته شدهاند، قطعا بدىهايشان را از آنان مىزدايم؛ و حتما آنان را در باغهاى (بهشتى) وارد مىكنم، كه از زير [درختان] ش نهرها روان است؛ (اين) پاداشى از جانب خداست. و خدا پاداش نيكويى، نزد اوست.
لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي ٱلۡبِلَٰدِ
196هرگز، رفت و آمد كافران در شهرها، تو را نفريبد!
مَتَٰعٞ قَلِيلٞ ثُمَّ مَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُ وَ بِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ
197[اين] كالاى اندكى است؛ سپس مقصدشان جهنم است، و چه بد بسترى است!
لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا نُزُلٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَ مَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لِّلۡأَبۡرَارِ
198ليكن كسانى كه [خودشان را] از (عذاب) پروردگارشان حفظ مىكنند، برايشان باغهاى (بهشتى) است، كه از زير [درختان] ش نهرها روان است، در حالى كه در آنجا ماندگارند؛ (اين نخستين) پذيرايى از جانب خداست؛ و آنچه در نزد خداست، براى نيكان بهتر است.
وَ إِنَّ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَمَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِمۡ خَٰشِعِينَ لِلَّهِ لَا يَشۡتَرُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
199و مسلما از اهل كتاب، كسانى هستند كه به خدا، و آنچه به سوى شما فرو فرستاده شده، و آنچه به سويشان فرو فرستاده شده، ايمان دارند؛ در حالى كه براى خدا فروتنند؛ [و] آيات خدا را با بهاى اندكى نمىفروشند. آنان برايشان، پاداش آنان، نزد پروردگارشان است. كه خدا، حسابرسى سريع است.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَ صَابِرُواْ وَ رَابِطُواْ وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
200اى كسانى كه ايمان آوردهايد! شكيبا باشيد؛ و [در برابر دشمنان] شكيبايى ورزيد و نگهبان مرزها باشيد، و [خودتان را] از [عذاب] خدا حفظ كنيد، باشد كه شما رستگار شويد.